Het plastic probleem: Hergebruik, recycling en heroverweging

Als je aan plastic denkt, wat schiet je dan te binnen? Een plastic fles? Goedkoop plastic speelgoed? Een plastic zak? Waarschijnlijk wel. Maar hoe zit het met je favoriete trui? Het theezakje in je ochtendkoffie? Een stukje kauwgom?

Het probleem met plastic is dat het overal is, en dan bedoelen we overal. Van het water waarin we onze kleren wassen tot de grond waarin we ons voedsel verbouwen en zelfs in de lucht. Er is geen ontkomen aan het alomtegenwoordige materiaal, maar wat weten we er eigenlijk van?

Tegenwoordig beschouwen we plastic als vanzelfsprekend. We gaan ervan uit dat alle kunststoffen hetzelfde zijn en gemakkelijk gerecycled kunnen worden. Dit is echter verre van de waarheid. Wat is dan de beste manier om het plasticprobleem aan te pakken? Om hier een antwoord op te vinden, moeten we onze manier van denken over plastic veranderen en daarvoor moeten we begrijpen waar we mee te maken hebben.

We zijn hier om je opnieuw kennis te laten maken met plastic, van zijn evolutionaire geschiedenis tot zijn veelbelovende toekomst en, natuurlijk, de rol van Fussy in de aanpak van het plasticprobleem.

Wanneer is plastic uitgevonden?

De geschiedenis van plastic is iets ingewikkelder dan je misschien dacht. Volgens de wetenschap bestaat plastic namelijk uit polymeren, een zeer brede categorie waartoe ook siliconen en zelfs DNA behoren.

Technisch gezien gebruikte de mens al plastic van natuurlijke oorsprong lang voordat jij je dat kon voorstellen. Denk aan middeleeuwse lantaarns gemaakt van dunne plakjes hoorn van dieren en, nog verder terug in de geschiedenis, rubberen ballen waar de Olmeken in Mexico mee speelden, en natuurlijk is er de rubberboom.

Maar de kunststoffen waar we ons vandaag de dag mee bezighouden, zijn de door de mens gemaakte kunststoffen. Het begon allemaal in de jaren 1840 met Charles Goodyear en zijn "gevulkaniseerd" rubber (ja, net als de banden). Dit leidde tot een hele reeks uitvindingen op het gebied van plastic, waarvan er steeds meer op de markt kwamen en die het leven blijkbaar makkelijker maakten.

De grootste doorbraak in plastic innovatie kwam echter in 1907 met de uitvinding van bakeliet door Leo Baekeland - de eerste synthetische kunststof op basis van fossiele brandstoffen. De sleutel tot Baekelands succes was fenol, een zuur uit koolteer, en het was dit magische ingrediënt dat de deur opende naar een golf van synthetische kunststoffen.

Van bakeliet hebben we nu polystyreen, polyester, polyetheen, nylon, PVC, PET en Tupperware. Maar er zijn letterlijk honderdduizenden verschillende soorten polymeren die worden gebruikt om plastic producten te maken.

Waar is plastic eigenlijk van gemaakt?

Zoals je kunt raden uit onze korte geschiedenis van plastic, is het niet eenvoudiger om te begrijpen waar plastic van gemaakt is. Laten we ons in dit artikel richten op synthetische kunststoffen, omdat dit de vervuilende stoffen zijn die de planeet vervuilen. Alvast excuses voor de flashbacks uit de scheikundeles.

Synthetische kunststoffen worden gemaakt van ruwe olie, aardgas of steenkool - allemaal niet-hernieuwbare fossiele brandstoffen (de slechteriken). Zodra de grondstoffen zijn gewonnen (meestal ruwe olie), worden ze geraffineerd tot verschillende aardolieproducten.

Deze producten ondergaan dan een proces dat polymerisatie heet, waarbij monomeren worden omgezet in polymeren om een lange keten van moleculen te vormen. Dat is waar we de "poly" krijgen van polyethyleentereftalaat, beter bekend als PET.

Om het plastic te krijgen dat wordt gebruikt om onze boodschappentassen en melkflesdoppen te maken, wordt een mengsel van deze synthetische materialen gecombineerd en tot pellets gemaakt. Deze korrels worden vervolgens gesmolten en door een extruder of mal gehaald en omgevormd tot onze vertrouwde huishoudelijke voorwerpen.

Wat is dan het probleem met plastic?

Zoals je je kunt voorstellen, was het revolutionair toen dit soort plastic in de twintigste eeuw zijn intrede deed. Opeens waren basisvoorwerpen niet meer breekbaar en duur, maar duurzaam en redelijk betaalbaar.

Maar hier komt het probleem. Plastic is net iets te duurzaam, in feite gaat het bijna eeuwig mee. Het kan wel duizenden jaren duren voordat één plastic tas is afgebroken en wat nog erger is, het plastic dat wel lijkt te verdwijnen, komt terecht in onze oceanen.

Ontmoet de microplastics

Hoewel ze pas sinds kort in de belangstelling van wetenschappers staan, worden microplastics gezien als een van de grootste door de mens veroorzaakte rampen van onze tijd. Dat komt omdat ze overal zijn, van de top van de Himalaya tot de afgronden van de Noordpool, van het voedsel dat we eten tot het water dat we drinken, er is geen ontkomen aan.

Microplastics zijn letterlijk dat: klein plastic. Om precies te zijn, alles dat kleiner is dan vijf millimeter. Ze ontstaan wanneer plastic versnippert door natuurlijke processen zoals blootstelling aan zonlicht, waardoor het materiaal broos wordt en gemakkelijk breekt.

Maar daar houdt het niet op. Microplastics kunnen verder afbreken tot ze stof worden, of 'nanoplastics'. Dit betekent dat plastic zelfs in de lucht zit die we inademen.

Hoewel dit eng klinkt, is de vraag hoe schadelijk deze minuscule plastics zijn voor de menselijke gezondheid nog steeds omstreden. Er bestaat geen twijfel over dat plastic niet goed voor ons is, maar hoe ernstig de gevolgen zullen zijn, dat is nog onzeker.

Recycling als redding?

"En recycling dan?!" horen we je roepen. Nou, het goede nieuws is dat al die ruzies met je partner over welke fles in welke vuilnisbak moet, niet helemaal voor niets zijn. Recycling is een geweldig wapen in ons arsenaal om klimaatverandering aan te pakken. Maar er zijn een paar dingen waar je aan moet denken als je echt een verschil wilt maken.

1. Opletten. Zoals je nu wel weet, zijn er heel veel verschillende soorten plastic en ze verschillen allemaal in hoe (en zelfs of) ze gerecycled kunnen worden. Veel plastic producten zijn zelfs voor eenmalig gebruik. Dus als je je piepschuim bij je PET gooit, creëer je eigenlijk meer vervuiling door de moeite die het kost om het niet-recyclebare plastic te verwijderen en naar een stortplaats te brengen.
2. Het zal altijd koolstofemissies produceren. Recyclen kost enorm veel water en energie om je afval te verzamelen, te vervoeren en te verwerken. Bovendien zijn recyclingbedrijven erg kieskeurig als het om plastic gaat. Zelfs als je yoghurtpotje door alle controleposten komt en gerecycled wordt, is er een hoop energie voor nodig geweest om het daar te krijgen.
3. Uiteindelijk zal hergebruik het altijd winnen van recycling als het om plastic gaat. Als materiaal is het gewoon veel moeilijker te recyclen dan glas of papier. Maar zelfs met deze materialen is het verminderen van je totale afval altijd de beste optie. Dus kies waar mogelijk voor navullen.

De toekomst van plastic

Dus ja, plastic is een behoorlijk groot probleem, maar we zijn hier niet om te veel onheil te zaaien. Laten we eens kijken naar de toekomst van plastic.

De synthetische plastics die we vandaag de dag kennen, worden gemaakt van eindige grondstoffen, de goede oude fossiele brandstoffen. Nu de grondstoffen opraken, is de industrie op zoek naar alternatieven om het witte goud te maken, alternatieven zoals bioplastics en zelfs plastic-etende bacteriën!

Een van de bekendste bioplastics is PLA, ook bekend als polymelkzuur, een plasticvervanger gemaakt van de hernieuwbare grondstof maïszetmeel. Klinkt als een droomoplossing, toch? Helaas is het niet zo eenvoudig. Hoewel het vaak wordt aangeprezen als biologisch afbreekbaar plastic, moet PLA industrieel biologisch worden afgebroken en het verbouwen van maïs kan waardevol voedsel wegnemen bij de mensen die het het hardst nodig hebben.

Bovendien, als het aankomt op het gebruik van PLA in een product, is het gewoon geen partij voor synthetische kunststoffen. Toen we onze Fussy deodoranthouder ontwierpen, waren we vastbesloten om volledig hernieuwbare materialen te gebruiken, maar het gebruik van PLA zou een aanzienlijke daling in kwaliteit hebben betekend. Dat weten we omdat we het getest hebben en voor een product dat bedoeld is om lang mee te gaan, is dat iets waar we geen compromissen over konden sluiten.

In plaats daarvan gebruiken we 50% gerecycled plastic voor onze hervulbare etuis, die gemaakt zijn om lang mee te gaan. Maar het doel is om over te stappen op 100% oceaangebonden plastic zodra we dat kunnen.
Bovendien zijn er veel kieskeurige vrienden zoals wij die ernaar streven om mensen plasticvrije producten te bieden en de aanpak van het plasticprobleem een beetje makkelijker te maken.

Is het tijd om plastic voorgoed in de prullenbak te gooien?

Hoewel we hier niet zijn om plastic te verdedigen, snappen we dat het niet makkelijk is om volledig plasticvrij te worden. Maar als we een toekomst voor onze planeet willen, dan is het verminderen van ons plasticverbruik ongetwijfeld de beste manier om verder te komen.

Hoe zit het dan met alle spullen die al in onze kasten en in de winkels liggen? Wij, en vele anderengeloven dat de sleutel tot het oplossen van ons plastic probleem ligt in de manier waarop we erover denken. Dit betekent dat het tijd is om een #refill revolutie te starten!

Als alle schoonheids- en verzorgingsproducten een navulmodel zouden hebben, net als huishoudelijke schoonmaakmiddelen, zouden de besparingen op verpakking en transport een vermindering van 80-85% van de broeikasgasemissies betekenen in vergelijking met de huidige traditionele wegwerpflessen.
Fussy alleen al zorgt voor 81% minder koolstofuitstoot in vergelijking met een standaard deodorant voor eenmalig gebruik.

Plastic is een uiterst waardevol materiaal, dat is een feit. Het is duurzaam, multifunctioneel en betaalbaar, en toch belanden er elk jaar miljarden kilo's van op de vuilnisbelt.

Uiteindelijk moeten we van deze wegwerpcultuur overstappen op een mentaliteit die zich richt op het hergebruiken, opnieuw vullen en opnieuw uitvinden van het plastic dat we al hebben. Pas als we anders over plastic gaan denken, kunnen we het probleem echt aanpakken.

In de tussentijd, Fussy er om iedereen te helpen hun plastic afval te verminderen, één frisruikend mens per keer.